طرح توجیهی پرورش شترمرغ

چکیده

در ایران  از حدود سال 1377 در جهت نگهداری و ازدیاد این حیوان اقدام گردید که نتیجه آن صدور بیش از 200 فقره موافقت اصولی جهت ایجاد مزارع صنعتی پرورش شترمرغ در سطح کشور تا پایان سال 1382 است. امروزه در دنیا 2میلیون شترمرغ یافت می شود که بیش از 10هزار قطعه آن در ایران وجود دارد. در کشورهای کانادا، آمریکا، چین، استرالیا، برخی از کشورهای اروپایی و در اکثر کشورهای خاورمیانه پرورش این پرنده امکانپذیر است و به دلیل اینکه از پوست، گوشت، پر و سایر اندامهای این پرنده استفاده می شود، پرورش آن در دیگر کشورهای جهان مرسوم شده است. اروپایی ها بیشترین متقاضیان گوشت شترمرغ اند و حدود 70 درصد صادرات شترمرغ آفریقا را جذب می کنند و ژاپنی ها هم خواهان پوست شترمرغ هستند. ایران در حال حاضر رقیبی جدی برای دیگر رقبای جهانی خود در این صنعت محسوب می شود و در آینده نزدیک جزو کشورهای صاحب نام تولیدکننده شترمرغ خواهد شد. [1]
شترمرغ دارای محصولاتی فراوان و پرارزش بوده و با داشتن راندمان اقتصادی بالا و سازگاری با شرایط نامساعد بیابانی به شدت مورد توجه قرار گرفته است به گونه ای که بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان از شترمرغ به عنوان دام آینده در بسیاری از مناطق نام می برند. [1]
شترمرغها عمری طولانی دارند که در صورت مدیریت صحیح تا 40 سال تولید اقتصادی خواهند داشت. در جدول 1 محصولات تولید شده توسط گاو و شترمرغ مورد مقایسه قرار گرفته است. [1]
یکی از خصوصیات مهم و بارز شترمرغهای بالغ مقاومت آنها در مقابل نوسانات دمایی و نیز افزایش شدید دمای محیط است، این حیوانات دامنه حرارتی بین 15-تا 56+ درجه سانتی گراد را براحتی و بدون ایجاد مشکلی تحمل می نمایند. به همین علت نگهداری آنها بسیار آسان بوده و نیاز به امکانات و تاسیسات خاصی ندارند. این حیوان به دلیل دارا بودن خصوصیات بدنی ویژه مصرف آب ناچیز دارد، به همین دلیل تامین آب آشامیدنی یک واحد پرورش شترمرغ در یک منطقه کم آب بوسیله تانکر مقرون به صرفه است. همچنین به دلیل توانایی این پرنده در خصوص استفاده از علوفه خشک، نیازی به زمین کشاورزی و علوفه کاری سالیانه ندارد. اساسا این حیوان، مناطق نیمه خشک همراه با علفزارهای کوتاه و پوشش گیاهی محدود را به مناطق مرطوب و بارانی با علفزارهای متراکم ترجیح می دهد. (استپی)[1]

با توجه به موارد فوق و درنظر گرفتن این نکته که حدود 70 درصد وسعت ایران را مناطق بیابانی، زمینهای پست و اراضی لم یزرع تشکیل می دهد، می توان نتیجه گرفت که شرایط اقلیمی و جغرافیایی حاکم بر کشور ما زمینه بسیار مناسبی را برای ایجاد و گسترش صنعت پرورش شترمرغ در اکثر نقاط کشور فراهم آورده است. بنابراین با اتخاذ تصمیمات مناسب و صحیح زمینه را برای صادرات فراورده های حاصل از این حیوان به کشورهای اروپایی فراهم کرد. [1]

 2- خلاصه مدیریتی/ اجرایی:

این شرکت در زمینه پرورش و تولید فرآورده های این حیوان از قبیل گوشت و تخم شترمرغ و چرم و ... شروع به فعالیت نموده و در صدد دارد تا با ارائه این محصولات مردم را بیشتر با آنها آشنا کرده و بازار نوپای آنرا گسترش دهد . در صنعت چرم ، چرم گاو و گوسفند کاربرد زیادی دارد ولی چرم شترمرغ که از نظر مقاومت در سطح چرم کروکدیل است شناخته شده نیست. همینطور در فرآورده های گوشتی گوشت و تخم مرغ که بدون کلسترل هستند بعلت فراگیر نشدن ناشناخته هستند پس می توان با پرورش این جانور  و عرضه این محصولات به بازار باعث ایجاد یک بازار جدید و گسترده شد.تجهیزات شرکت شامل چند سیلوی نگهداری و پرورش جوجه و شترمرغ بالغ - یک سردخانه مجهز برای نگهداری گوشت و تخم شترمرغ - چون گوشت این حیوان شامل مقدار زیادی چربی حاوی امگا3  است یک سالن بزرگ با تجهیزات روغن کشی برای استخراج روغن شترمرغ نیز تعبیه شده . یک انبار بزرگ برای نگهداری پوست و پر شترمرغ . پر شترمرغ دارای بیشترین الکتریسیته ساکن بین دیگر پرها می باشد که از آن در تهیه گردگیر با قابلیت حذب بسیار بالا استفاده می شود . یک ساختمان اداری نیز به عنوان دفتر مرکزی در شهر امکان فروش و بازاریابی را فراهم می آورد .

3- تجزیه و تحلیل صنعت:

3-1 - تجزیه و تحلیل محیطی

برای احداث محل نگهداری شتر مرغ باید یک زمین بزرگ در حومه شهر تهیه و سازه های لازم برای نگهداری و پرورش شترمرغ و روغن کشی و محل نگهداری محصول ها ایجاد کرد . سپس دستگاه روغن کشی و سردخانه را که در داخل کشور قابل تهیه می باشد فراهم کرد + دستگاه بسته بندی گوشت . کارکنانی که در دفتر مرکزی که درون شهر است کار می کنند از افرادی انتخاب می شوند که دارای محل سکونت هستند و کارکنانی که در محل پرورش شترمرغ کار می کنند ترجیحا از افراد بومی انتخاب می شوند  و یک اتاق برای سکونت و استراحت افراد  شهرستانی و نگهبانان در نظر گرفته می شود . مزرعه پرورش شترمرغ در حومه شهر واقع است و برای تردد افرادی که از شهر به آنجا می روند یک وسیله نقلیه مانند ون تهیه می شود.

در فرهنگ و دین ما مصرف گوشت پرندگان از جمله مرغ - بوقلمون و شترمرغ حلال است ولی چون گوشت شترمرغ به تازگی وارد بازار شده بیشتر افراد با طریقه مصرف آن آشنایی ندارند ولی با ارائه آن به فروشگاه ها و معرفی از طریق تبلیغات می توان فرهنگ استفاده از آن را ترویج داد .

از آنجا که گوشت و تخم شترمرغ بدون کلسترل است ولی قیمت آن با گوشت گاو و تخم مرغ برابری می کند و افرادی که گوشت گاو و گوسفند و تخم مرغ را بخاطر کلسترل موجود در آنها نمی توانند مصرف کنند براحتی می توانند گوشت و تخم شترمرغ را جایگزین آن کنند . همینطور چرم این حیوان با وجود مقاومت بالایی که دارد اختلاف قیمت چندانی با چرم گاو ندارد و می توان از آن کفش و کت استفاده کرد و در زمان زیادی از آن بهره برد . روغن این حیوان خواص درمانی زیادی در زمینه بیماریهای پوستی دارد و افراد می توانند بجای صرف هزینه زیاد ویزیت دکتر و داروهای شیمیایی و عمل جراحی با اختصاص هزینه ای در حدود 60000 ریال براحتی با این روغن پوست خود را درمان کنند . با توجه به جمعیت جوان و رو به رشد کشور و رو آوردن به تغدیه سالم و استفاده از محصولات با کیفیت و کارآمد می توان آینده پرباری را در این تجارت پیش بینی کرد .   

3-2 - تجزیه و تحلیل بازار

به علت جدید بودن ورود این محصولات در حال حاضر حجم کمی از بازار را به خود اختصاص داده پس به همین خاطر و همچنین توصیفاتی که از محصولات ارائه شد انتظار افزایش رشد بازار را خواهیم داشت .

بازار محصولات بعلت وجود محصولات مشابه یک بازار رقابتی است . یکی از  رقبای این صنعت را می توان شرکت آریاکن معرفی کرد که یکی از اولین وارد کنندگان شتر مرغ از کانادا می باشد . و به پرورش این حیوان مشغول است وبا این پشتوانه (پیش قدم بودن ) دارای برتری نسبی می باشد .

ما می توان با ارائه کیفیت و بسته بندی شیک و توضیع محصول با قیمتی پایینتر از این شرکت در سطح مراکز استان ها از آن پیش بگیریم .

S= نقاط قوت این تجارت اشباع نشدن بازار - گوشت و تخم بدون کلسترل - رقبای کم - کاهش هزینه های درمانی پوستی - چرمی با دارا بودن مقاومتی بیشتر از چرم های موجود .

W= نداشتن تجربه قبلی و مشاهده روند کاری رقبای موجود یکی از نقاط ضعف این شرکت محسوب می شود .

O= چون این صنعت تجارت نوپایی است فرست مناسبی برای اشتغال زایی و درآمدزایی بحساب می آید .

T= وجود  تجربه رقبای موجود می توان یک تهدید برای شرکت بشمار رود .

چون شترمرغ حیوانی است که در طبیعت ما یافت نمی شود به همین منظور باید آنرا از کشورهایی که در آنجا زندگی می کند وارد کرد که شرکتهای پیش قدم در این زمینه این کار را کرده اند و کافیست که جوجه های شترمرغ را از این شرکتها خریداری کرده و بعد از نگهداری بمدت تقریبا 9 ماه که جوجه ها بالغ می شوند آنها را برای بهره برداری آماده کنیم .روند تقاضا در گذشته کم بوده که با معرفی محصول و کیفیت آن رو به افزایش خواهد بود.

3-3- تجزیه و تحلیل فنی

شرکت  برای تولید گوشت و تخم و روغن باید سیلوهایی را برای پرورش و ذبح و قطعه کردن گوشت و بسته بندی گوشت و تخم شترمرغ را تهیه کند که شرکت های رقیب معمولا با دست ذبح و قطعه کردن و بسته بندی را انجام می دهند که وجود این دستگاه ها خود یک مزیت می باشد.

این دستگاه ها در بازار موجود می باشد و با خرید آن از پرداخت هزینه برای افرادی که این کارها را انجام می دهند جلوگیری می شود.

4- دورنمای شرکت / شرح کسب وکار

4-1- معرفی شرکت

این شرکت فعالیت خود را در زمینه پرورش و تولید گوشت و تخم و روغن و چرم و پر شترمرغ بصورت مشارکتی آغاز کرده است.

4-2- سرمایه گذاران

سرمایه گذاران شرکت متشکل از مدیر شرکت بهمراه چند تن از سهام داران دیگر که از تجار و کسبه هستند می باشد.

4-3- دیدگاه /  چشم انداز

شرکت می خواهد با تولید بهترین گوشت و چرم و روغن شترمرغ بیشترین فضای بازار را در اختیار گیرد و طی 20 سال آینده به عنواع برترین صنعتگر و در زمینه شترمرغ شناخته شود.

4-4- ماموریت

ماموریت شرکت در دست گرفتن بازار گوشت با بکار گرفتن مدرنترین تکنولوژی است که جوابگوی نیاز به تغزیه و پوشاک و محصولات پوستی می باشد که کیفیت محصولات با استفاده از مدرنترین دستگاه ها یک امتیاز محسوب شده و باعث رشد و سودآوری شرکت می شود .

4-5- اهداف اصلی

شرکت در صدد دارد طی 5 سال آینده تاییدیه استاندارد را برای محصولات گرفته و بعد از 10 سال با افزایش تولید بیش از نیمی از بازار را در دست بگیرد و بعد از 15 سال تحت لیسانس شرکت های معتبر خارجی در آمده و با آنها قرارداد ببندد و بعد از 20 سال به عنوان برترین صنعتگر شناخته شود.

 برای این منظور باید با سرمایه گذاری و نظارت بر کیفیت محصول و گسترش حیطه تولید به این اهداف رسید .

5- معرفی محصولات (کالا/ خدمات)

5-1- معرفی محصول

محصولات شرکت شامل گوشت و تخم و روغن و چرم و پر شترمرغ می باشد که گوشت و تخم شترمرغ بدون کلسترل بوده و از روغن برای درمان بیماریهای پوستی استفاده می شود و چرم آن دارای مقاومتی در حد چرم کروکدیل می باشد و پر آن از بیشترین الکتریسیته ساکن برخوردار است و در گردگیری ها بکار می رود و قدرت جذب بالایی نسبت به گردوغبار دارد.

5-2- خدمات

این محصولات با وسایل حمل بار مخصوص به خودشان از قبیل وانت و کامیون یخچالدار به فروشگاه ها توضیع می گردد و با توجه به کالاهای مشابه و کیفیت محصولات قیمت گذاری می شود .

5-3- تبلیغات

می توان با ساختن یک تیزر تبلیغاتی در تلویزیون به معرفی محصولات پرداخت.

6- برنامه عملیاتی و تولید

6-1- مراحل و فرآیند تولید

با بکارگیری دستگاه های ذبح و قطعه کردن و روغن کشی و پر کندن و پوست کندن گوشت و دستگاه ها بسته بندی تولید را آغاز می کنیم . ابتدا جوجه را پرورش داده تا بالغ شود سپس با دستگاه ذبح و پر و پوست را جدا و چربی را جدا نموده و گوشت را با دستگاه قطعه قطعه کرده و بسته بندی می کنیم . تخم شترمرغ های مقلد را هر روز جمع آوری کرده و بسته بندی می کنیم و همراه گوشت در سردخانه نگهداری می کنیم . چربی جدا شده را توسط دستگاه روغن کشی به روغن تبدیل کرده و بسته بندی می کنیم . پوست و پر را جمع آوری و برای دباغی و تولید گردگیر به تولیدی چرم و سازنده گردگیر عرضه می کنیم .

6-2- برنامه کنترل کیفیت

کیفیت گوشت و تخم و روغن زیر نظر کارشناسان تغذیه و بهداشت سازمان  و کنترل بهداشت صورت می گیرد.

6-3- مواد اولیه و بسته بندی

مواد اولیه و بسته بندی شامل جعبه مخصوص حمل گوشت و تخم - کارتن بسته بندی - ظروف یکبارمصرف مخصوص گوشت - نایلون بسته بندی گوشت - شیشه های پلاستیکی روغن می باشد که هر کدام در یک انبار تمیز و خشک مخصوص به خود نگهداری می شود .

66-6-7- تسطیح و محوطه سازی

6-6-8

میزان تولید سالیانه

7-5- قیمت فروش محصول

قیمت فروش محصول براساس متوسط قیمت کالاهای مشابه در بازار در نظر گرفته می شود.

     مدیریت پرورش شترمرغ ؛مترجمین مهندس مسعود موسوس - دکتر سید علی غفوری-انتشارات پرتو واقعه

    مدیریت و اقتصاد پرورش شترمرغ درایران؛مهندس محمدسعید حمیدی

    بیماری های شترمرغ و شترمرغ سانان دیگر؛ دکترمحمدکاظم عبدی